Marzec to miesiąc dedykowany zdrowiu jamy ustnej, natomiast 20 marca obchodzimy Światowy Dzień Zdrowia Jamy Ustnej (ang. WOHD, World Oral Health Day). Święto to istnieje od 2007 roku.”Bądź dumny ze swoich ust” to kampania, która nie polega na posiadaniu idealnych ust, ale na utrzymywaniu ich w zdrowiu. Jest to wezwanie do działania, które zachęca ludzi do dbania o zdrowie jamy ustnej.
O tym, że prawdziwe są hasła: „Zdrowie zaczyna się w jamie ustnej” czy „Zdrowa jama ustna to uśmiech na całe życie”, pokazuje zestawienie chorób mogących się tam rozwijać.
Choroby jamy ustnej można podzielić w szerszym znaczeniu na dotyczące m.in. błony śluzowej, ślinianek, kości żuchwy i szczęki oraz chorób zębów i przyzębia.
Zmiany zapalne jamy ustnej to m.in.:
• Afty
• Zakażenie wirusem opryszczki (HSV-1 i coraz częściej HSV-2).
• Drożdżyca (Candida albicans).
Zmiany rozrostowe i nowotworowe jamy ustnej to m.in.:
• Zmiany rozrostowe włókniste (np. włókniaki, ziarniaki).
• Leukoplakia
• Erytroplakia
• Rak płaskonabłonkowy to jeden z rodzajów nowotworów mogących być szybko zdjagnozowanych i w pełni wyleczonych. Więcej na ten temat w naszym artykule: Rak jamy ustnej. Co powinienem wiedzieć?
Choroby gruczołów ślinowych:
• Kserostomia (suchość jamy ustnej).
• Zapalenie ślinianek.
• Nowotwory gruczołów ślinowych (łagodne i złośliwe).
Torbiele i nowotwory zębopochodne (kości szczęki, żuchwy) to np.:
• Torbiele zapalne.
• Torbiele rozwojowe.
• Nowotwory: szkliwiak, zębiak.
Dobra rada. Udaj się do dentysty jeśli zauważysz białą lub czerwoną lub jakąkolwiek „niepokojącą” zmianę na dziąsłach czy błonie śluzowej, która nie znika ponad 10-14 dni.
Polska organizacja „Z uśmiechem przez życie” prowadzi wiele działań związanych z profilaktyką nowotworową, w tym rakiem jamy ustnej. Więcej informacji znajdziesz na ich stronie https://www.zusmiechem.org.pl/
Ostry stan zapalny w jamie ustnej może być spowodowany infekcją wirusową, bakteryjną lub grzybiczą. Istnieją czynniki predysponujące do jego rozwoju, takie jak:
- choroby zębów i przyzębia,
- drobne urazy wewnątrz jamy ustnej,
- stany obniżonej odporności organizmu,
- oparzenia,
- nadużywanie wysokoprocentowego alkoholu,
- nikotynizm, niedobory witamin,
- ciąża,
- oraz niektóre choroby ogólnoustrojowe, jak np. cukrzyca.
Prawidłowa ocena stanu jamy ustnej, a także prawidłowo wdrożone leczenie pozwoli zapobiec nie tylko poważnym konsekwencjom dla dziąseł czy zębów, ale także może zapobiec innym chorobom miejscowym czy ogólnoustrojowym. Może też wpłynąć na ich łagodniejszy przebieg i skuteczniejsze leczenie.
Warto wiedzieć, że:
- Zły stan zdrowia jamy ustnej może modyfikować rozwój cukrzycy lub/i mieć wpływ na jej cięższy przebieg oraz powikłania.
- Patogeny zapalenia przyzębia (dziąseł i kości) sprzyjają:
1. Powstawaniu i szybszemu rozwojowi miażdżycy.
Naukowcy udowodnili, że pacjenci z zapaleniem przyzębia mają wyższy poziom cytokin i mediatorów stanu zapalnego, które są związane z większą częstością występowania chorób sercowo-naczyniowych. Istnieje udowodniony związek pomiędzy utratą zębów, niezależny od istotnych i powszechnie znanych czynników ryzyka, a podwyższonym ryzykiem zawału serca.
2. Choroby przyzębia mogą mieć wpływ na podwyższenie ciśnienia krwi.
Liczne badania potwierdzają, że wyleczenie chorób przyzębia może obniżyć poziom cholesterolu oraz ciśnienie tętnicze.
3. Nieleczone poprawnie choroby dziąseł i kości mogą wywołać nawet stan zapalny centralnego układu nerwowego, co w konsekwencji może prowadzić do zaburzeń neurologicznych wieku starczego np.: demencji czy choroby Alzheimera.
4. Występowanie choroby przyzębia koreluje m.in. z uszkodzeniem nerek i ich niewydolnością. - Jeśli masz wszczepiony implant i chore dziąsło lub kości może okazać się, że powstanie stan zapalny wokół implantu tzw. periimplantitis. Jeśli w porę nie będzie zdiagnozowany i wyleczony, może zakończyć się rozruszaniem się implantu i jego utratą.
- Jeśli masz wadę zgryzu, to warto pomyśleć o leczeniu ortodontycznym. Jeśli nie masz prawidłowo ustawionych zębów, to możesz mieć liczne problemy z tym związane np.: łamanie się zębów, recesje dziąseł, ból w stawach skroniowo-żuchwowych, czy nawet migreny.
- Nieleczone stany zapalne i choroby zębów przyszłej matki mogą mieć wpływ na dziecko:
– Bakterie z tkanek przyzębia (dziąseł, kości) mogą przenikać do krwiobiegu, a następnie zakażać łożysko i płód.
– Zwiększają ryzyko przedwczesnego porodu.
– Mogą mieć wpływ na niską masę urodzeniową dziecka.
– Sprzyjają wczesnej kolonizacji bakteriami jamy ustnej dziecka, i wystąpieniu próchnicy wczesnego dzieciństwa.
Reasumując, możemy zapobiec wielu chorobom dbając o stan jamy ustnej.
Pamiętaj o:
• Prawidłowej higienie jamy ustnej z samooceną stanu dziąseł i błony śluzowej.
• Regularnych przeglądach stomatologicznych (min. 2 x w roku).
• Wyleczeniu wszystkich stanów chorobowych jamy ustnej tzw. sanacji jamy ustnej (szczególnie ważnej przed planowanymi operacjami).
• Rozmowie z lekarzem stomatologiem o ew. problemach zdrowotnych uwidocznionych w jamie ustnej.
• Prawidłowych nawykach żywieniowych.
• Pierwszej wizycie dziecka w gabinecie stomatologicznym, aby odbyła się ona między 6 a 12 miesiącem życia. Pojawienie się dziecka w gabinecie pozwali lekarzowi podjąć decyzję o zasadności wykonywania niezbędnych zabiegów profilaktycznych i leczniczych nawet w tak wczesnym wieku.
Korzystajmy z wielu bezpłatnych akcji przeprowadzanych w naszym kraju związanych z obchodami tego święta. Zadbajmy o swoje zdrowie.
Więcej na temat akcji prowadzonych w Polsce znajdziesz na stronie organizatora:
https://polskamowiaaa.pl/o-kampanii/swiatowy-dzien-zdrowia-jamy-ustnej