Każdego roku od 4 do 24 czerwca obchodzone są Dni Walki z Rakiem. Portal Dentystaradzi.pl po raz kolejny włącza się do akcji promującej walkę z rakiem w tym rakiem jamy ustnej, języka czy wargi.
Akcja ta ma na celu podnieść świadomości zagrożenia chorobą, oraz zachęcić do wykonywania badań profilaktycznych. Nadrzędnym celem jest uświadomienie społeczeństwu, że rak nie musi być chorobą śmiertelną, gdy na co dzień stosować będziemy profilaktykę. W tych dniach sposób szczególny mobilizujemy społeczeństwo do walki z nowotworami.
Pod pojęciem profilaktyka raka rozróżniamy trzy obszary związane z ochroną przed nowotworami: profilaktykę pierwotną, wtórną oraz prewencję trzeciorzędową.
W artykule pragnie przypomnieć w skrócie swoim czytelnikom czym jest rak jamy ustnej, jak można go zdiagnozować i mu zapobiec.
Warto wiedzieć
Co to jest rak jamy ustnej?
Rak jamy ustnej to nowotwór. Występuje w obrębie głowy i szyi. Rozwija się w tkankach jamy ustnej w obrębie warg, dziąseł, języka oraz tkanek miękkich i kostnych, dookoła nich. Tworzy tzw. guzy lub przybiera inne formy.
Istnieje kilka rodzajów raka jamy ustnej np.:
- Płaskonabłonkowy: rozwija się w płaskich komórkach nabłonkowych linii śluzowej jamy ustnej
- Gruczołowy: raka rozwija się w gruczołach ślinowych w jamie ustnej
- Sarkoma: rozwija się w tkankach miękkich jamy ustnej, takich jak mięśnie, nerwy lub naczynia krwionośne
Więcej informacji znajdziesz w art. „ Rak jamy ustnej, co powinieneś wiedzieć?”
Jakie są czynniki ryzyka raka jamy ustnej?
Do podstawowych czynników ryzyka raka jamy ustnej zaliczyć można m.in.:
- szkodliwe rakotwórcze substancje zawarte w dymie tytoniowy
- działanie mocnego alkoholu
- brak troski o higienę jamy ustnej
- mechanicznie drażnienie błony śluzowej jamy ustnej np. przez uszkodzone protezy zębowe
- zakażenia wirusem brodawczaka ludzkiego (Human papilloma virus – HPV)
O tym jaki wpływ ma palenie papierosów na powstanie stanu przednowotworowego np. na języku przeczytasz w artykule „Unikaj raka jamy ustnej! Rzuć palenie papierosów!”
Jakie są objawy raka jamy ustnej?
Raka jamy ustnej może się manifestować różnymi formami np.:
- białe lub czerwone plamy na błonie śluzowej
- owrzodzenia, które nie goją się przez dłuższy czas
- trudności w żuciu lub połykaniu
- guzy
- ból w jamie ustnej
- utrata wagi
Ciekawe zdjęcia raka jamy ustnej znajdziesz w art. Rak jamy ustnej, co powinieneś wiedzieć?
Jak wykrywa się raka jamy ustnej?
Regularne samobadania jamy ustnej może pomóc wykryć raka jamy ustnej. Nie lekceważ żadnej niegojącej się zmiany w obrębie jamy ustnej, warg czy szyi. W przypadku jakichkolwiek podejrzeń niezwłocznie skonsultuj się z lekarzem ogólnym lub dentystą. Szybka reakcja może uratować Ci życie.
Badania jakie pozwalają wykryć raka jamy ustnej to m.in.:
- fizyczne: Lekarz bada jamę ustną, w trakcie którego sprawdza czy są podejrzane zmiany, owrzodzenia, guzy lub nierówności na błonie śluzowej jamy ustnej, języka, dziąseł i podniebienia
- palpacyjne: Lekarz delikatnie dotyka obszary jamy ustnej i okolic szyi w celu wykrycia jakichkolwiek nieprawidłowości, takich jak powiększone węzły chłonne
- autofluorescencyjne: wizualizujące nieprawidłowości w Jamie ustnej
- krwi: wykonywane w celu oceny ogólnego stanu zdrowia pacjenta oraz identyfikacji ewentualnych zmian w poziomie markerów nowotworowych
- obrazowe: tomografia komputerowa (CT), rezonans magnetyczny (MRI) lub ultrasonografia aby uzyskać bardziej szczegółowy obraz obszaru jamy ustnej i okolicznych tkanek
- biopsja: pobieranie próbki tkanki do badania pod mikroskopem w celu potwierdzenia obecności raka
- cytologiczne: analizy próbek komórek pobranych z obszarów podejrzanych o obecność raka jamy ustnej
Jak można leczyć raka jamy ustnej?
Wykrywanie raka jamy ustnej jest kluczowe dla wczesnego rozpoznania i skutecznego leczenia tej choroby. Wszyscy wiemy, że im choroba szybciej wykryta tym leczenie może być łatwiejsze i rokowania mogą być lepsze.
Tak więc leczenie raka języka, wargi i jamy ustnej zależy od kilku czynników m.in. od :
- stadium choroby
- ogólnej kondycji pacjenta
- lokalizacji nowotworu
- rodzaju komórek nowotworowych
Leczenie raka jamy ustnej może obejmować m.in.:
- operację (usunięcie)
- radioterapię
- chemioterapię
- lub połączenie kilku powyższych metod
Jak można zapobiec rakowi jamy ustnej?
Aby zachować lub poprawić zdrowie i zmniejszyć prawdopodobieństwo zachorowania na raka jamy ustnej, należy przestrzegać kilku prostych zasad np.:
- Dbać o codzienną higienę regularne myjąc zęby i stosować nici dentystyczne oraz płukanki
- Prawidłowo się odżywiać stosując zrównoważoną dietę bogata w owoce, warzywa i produkty pełnoziarniste
- Popijać posiłki wodą
- Chronić usta przed nadmiernym promieniowaniem słonecznym
- Regularnie chodzić na wizyty do dentysty
- Być aktywnym fizycznie
- Rzucić palenie papierosów
- Ograniczyć nadmierne spożywanie alkoholu, o czym przeczytasz więcej w art. Czy alkohol ma wpływ na nasze zęby?
Europejski Kodeks Walki z Rakiem
Europejski Kodeks Walki z Rakiem skupia się na działaniach, jakie mogą podjąć obywatele, aby zapobiegać nowotworom. Skuteczne zapobieganie chorobom nowotworowym wymaga, aby takie indywidualne działania były wspierane poprzez politykę oraz działania rządu.
Według Kodeksu Walki z Rakiem należy przestrzegać poniższych zasad:
- Nie pal. Nie używaj tytoniu w żadnej postaci.
- Stwórz w domu środowisko wolne od dymu tytoniowego. Wspieraj politykę miejsca pracy wolnego od tytoniu.
- Utrzymuj prawidłową masę ciała.
- Bądź aktywny fizycznie w codziennym życiu. Ogranicz czas spędzany na siedząco.
- Przestrzegaj zaleceń prawidłowego sposobu żywienia.
- Jedz dużo produktów pełnoziarnistych, roślin strączkowych, warzyw i owoców.
- Ogranicz spożycie wysokokalorycznych produktów spożywczych (o wysokiej zawartości cukru lub tłuszczu) i unikaj napojów słodzonych.
- Unikaj przetworzonego mięsa; ogranicz spożycie mięsa czerwonego i żywności z dużą ilością soli.
- Jeśli pijesz alkohol dowolnego rodzaju, ogranicz jego spożycie. Abstynencja pomaga zapobiegać nowotworom.
- Unikaj nadmiernej ekspozycji na promienie słoneczne. Chroń się przed słońcem, używaj produktów przeznaczonych do ochrony przeciwsłonecznej. Nie korzystaj z solarium.
- Chroń się przed działaniem substancji rakotwórczych w miejscu pracy. Postępuj zgodnie z zaleceniami dotyczącymi bezpieczeństwa i higieny pracy.
- Uważaj na wysoki poziom radonu w otoczeniu. Podejmij działania na rzecz zmniejszenia jego poziomu.
- Jeśli to możliwe karm piersią. Jeśli to możliwe unikaj hormonalnej terapii zastępczej.
– karmienie piersią zmniejsza u matki ryzyko zachorowania na nowotwory.
– hormonalna terapia zastępcza zwiększa ryzyko rozwoju niektórych nowotworów. - Zaszczep dziecko przeciwko wirusowemu zapaleniu wątroby typu B i wirusowi brodawczaka ludzkiego – HPV.
- Bierz udział w badaniach przesiewowych w celu wczesnego wykrywania raka jelita grubego, raka piersi i raka szyjki macicy!
Pamiętaj! „Rak to nie wyrok” – jeżeli szybko zostanie zdiagnozowany i wyleczony.
Życzymy zdrowia każdego dnia.
Bibliografia
- https://www.drbicuspid.com/
- https://www.infodent24.pl/
- Europejski kodeks walki z rakiem – Centre international de recherche sur le cancer (OMS). Comission européenne: 12 façons de réduire votre risque de cancer (iarc.fr)
- Profilaktyka chorób nowotworowych – jak uniknąć raka – Planuję Długie Życie (planujedlugiezycie.pl)
