W czasach pandemii dbanie o swoje zdrowie jest szczególnie ważne. Nie ma przecież nic cenniejszego od niego. Warto pamiętać, że zagraża nam nie tylko Sars Cov2, pozostałe choroby nie zniknęły. Stale walczymy z chorobami nowotworowymi. Wczesne ich wykrycie daje wielkie szanse pacjentom na wyleczenie. Ma to szczególne znaczenie przy cichutko, bezboleśnie rozwijającym się raku jamy ustnej. W związku z powyższym, dnia 04.12.2021 r. przeprowadzone zostały w Gdańsku, badania profilaktyczne jamy ustnej, szybkiego wykrycia zmian przednowotworowych.
Warto wiedzieć
Podziękowania
Szczególne podziękowania dla osób, dzięki którym ta akcja się odbyła:
- Pani Prezes Fundacji “Z uśmiechem przez Życie” Małgorzacie Nowak-Niedźwiedzkiej za tworzenie, prowadzenie i rozpowszechnianie działalności, tak potrzebnej Fundacji. W ramach akcji profilaktycznych, przez ostatnich 10 lat całkowicie bezpłatnie, zdiagnozowano i uratowano życie wielu pacjentom.
- Panu doktorowi Pawłowi Anders, kierownikowi Euro Dent Centrum Stomatologicznego w Gdańsku, za udostępnienie bardzo komfortowego gabinetu stomatologicznego na prowadzenie Akcji.
- Pani Bognie Ciesielskiej-Badur i Pani Iwonie Bukowskiej, za promocję, pomoc w organizacji, i towarzyszenie w czasie trwania Akcji.
- Za uśmiech i profesjonalizm Pani Aleksandrze z recepcji.
- Pani Aleksandrze Bródce, przedstawicielowi firmy Dentsply Sirona, za udostępnienie najnowszej technologii skanera Primescan. Dzięki skanom i kamerze, pacjenci mogli w czasie rzeczywistym obserwować zmiany na błonie śluzowej, które omawialiśmy na bieżąco, a następnie zarchiwizowaliśmy do badań porównawczych. Pani Aleksandrze, dziękuję za osobiste zaangażowanie, poświęcony czas, uśmiech i życzliwość, a nade wszystko empatyczne podejście do badanych pacjentów.
Największe podziękowania dla Pacjentów – ludzi świadomych i odpowiedzialnych, którzy zadbali o swoje zdrowie i skorzystali z zaproszenia.
Akcja w skrócie
Ta grupa świadomych i odpowiedzialnych ludzi, która wzięła udział w badaniach profilaktycznych, jest namacalnym przykładem, jak ważne są takie akcje. Wczesna diagnoza, daje szansę na wyleczenie, a tym samym uratowanie życia. Jedna osoba dostała skierowanie bezpośrednio do onkologa. Wielu pacjentów skierowanych zostało do periodontologa (specjalisty od chorób przyzębia), oraz chirurga stomatologicznego. To grupa, która może uniknąć wielu chorób jamy ustnej, a tym samym powikłań w obrębie głowy, i co za tym idzie całego organizmu.
Każdy z pacjentów otrzymał pełną diagnozę zmian w swojej jamie ustnej, nie tylko ustnie, ale również w wersji papierowej. Wszyscy uczestnicy badań otrzymali aktualny spis adresów i telefonów do specjalistów świadczących wskazane zabiegi w ramach NFZ i prywatnie. Podczas badań przeznaczony był również czas na spokojną rozmowę z pacjentem, edukację i wsparcie.
Badanie takie, nie jako przy okazji, pokazały również jakie inne problemy stomatologiczne mają pacjenci. Szybkie leczenie stomatologiczne, to uniknięcie przyszłych kłopotów i bólu. W razie potrzeby wizyty umawiane były na miejscu, terminy nieodległe. Warto wiedzieć, że przygotowanie pacjenta do leczenia ortodontycznego, to nie tylko zdrowe i czyste zęby ale zdrowe dziąsła i pozostałe struktury jamy ustnej. Skierowania na zabiegi higienizacyjne, były również bardzo potrzebne i wskazane.
Podsumowanie liczbowe
- Uczestnicy
Do akcji zgłosiło się 15 osób, do badań przystąpiło 13 osób, co stanowi 86 %.
Dla podsumowań akcji, 13 osób stanowi 100% badanych.
Średnia wieku to 50 lat. Najmłodsza osoba miała lat 30, najstarsza 80. Cztery osoby były w wieku poniżej 40 roku życia, 10 osób powyżej tego wieku.
10 Kobiet, co stanowi 76,9% badanych.
3 Mężczyzn, co stanowi 23% badanych.
- Nikotyna
5 osób zadeklarowało, że nigdy nie paliło papierosów, co stanowi 38% badanych.
7 osób paliło papierosy i czasami jeszcze to czyni, co stanowi 53,8%.
1 osoba pali powyżej 10 papierosów dziennie, co stanowi 7,69%.
- Alkohol
10 osób zadeklarowało, że nie pije alkoholu lub niewiele sporadycznie, co stanowi 76,9% uczestników Akcji.
Dwie osoby piją raz w tygodniu, co stanowi 15,3%.
1 osoba zadeklarowała, że spożywa alkohol więcej niż 3-4 razy w tygodniu, co stanowi 7,69%.
- Genetyka
O tym, że nikt w najbliższej rodzinie nie chorował na żaden nowotwór złośliwy zadeklarowało 5 osób, co stanowi 38,4%.
U 7 osób zdarzały się przypadki, zachorowań na nowotwór złośliwy w najbliższej rodzinie, co stanowi 53,8%.
1 osoba chorowała na raka (piersi), co stanowi 7,69%.
- HPV
10 osób zadeklarowało, że nie było zarażonych wirusem HPV, co stanowi 76,9%.
3 osoby nie wiedziały, czy były zakażone, co stanowi 23% badanych.
- Skany, fotografie, filmy
9 osobom wykonany został skan jamy ustnej skanerem wewnątrzustnym, co stanowi 69,2%.
8 osobom wykonano zdjęcia fotograficzne, co stanowi 61,5%.
2 osoby mają nagrany film z badania jamy ustnej, co stanowi15,3%.
- Badanie lampą Microlux
11 osób miało wykonane badanie lampą Microlux, co stanowi 84,6% uczestników akcji.
Z badania wykluczono kobietę w ciąży, ze względu na możliwość wzbudzenia odruchów wymiotnych. Badania nie wykonano również u pana w wieku 80 lat, ponieważ nie udało mu się płukać jamy ustnej roztworem 1% kwasu octowego, przez zalecany czas jednej minuty.
Przed wykonaniem badania, każda osoba była poinformowana o zasadach i celu badania. Wszyscy jednogłośnie potwierdzili, że smak kwasu octowego nie jest przyjemny, lecz płukanie nim jamy ustnej przez 60 sekund, nie stanowiło dla nikogo problemu. Każdy badany w dużym napięciu oczekiwał wyników sprawdzenia błony śluzowej w świetle lamy.
Wynik po omówieniu z pacjentem, zostały zapisane w karcie badań.
U większości pacjentów światło lampy ułatwiło potwierdzenie diagnozy klinicznej. W sztucznym oświetleniu patologiczne regiony błony śluzowej były bardziej wyraźnie i jednoznaczne w swoim wyglądzie. Badanie przy użyciu lamy Microlux, uświadamia lekarzom, jakie mankamenty ma ocena jamy ustnej w świetle dziennym, czy przy oświetleniu tylko lampą z fotela.
U części pacjentów istniały ledwo widoczne zmiany, które ze względu na bardzo małe rozmiary rzędu 2 mm, lub słabe wybarwienie, mogłyby być przeoczone w klasycznym badaniu. W świetle lamy stawały się bardziej intensywne w swoim kolorze, lub uwidaczniały się na większym obszarze. Być może to badanie uratowało życie paru pacjentom, w tym opisanej poniżej, pierwszej historii pani lat 45.
Czy była postawiona diagnoza kliniczna?
13 osób otrzymało diagnozę, co stanowi 100% przebadanych.
Każda badana osoba miała postawioną diagnozę związaną z rozpoznanymi zmianami, zarówno na wargach jak i błonie śluzowej jamy ustnej.
Najmniejszą jednostkę chorobową i zarazem najlepiej rokującą do wyleczenia zdiagnozowano u mężczyzny w wieku 34 lat. Pan wykazywał cechy stanu zapalnego dziąseł (dgn. gingivitis), związane one były najprawdopodobniej z mało staranną higieną jamy ustnej. Zalecono wykonanie pełnej higienizacji zębów, poprawę ilości i jakości czyszczenia zębów oraz wizytę kontrolną u stomatologa w najbliższych trzech miesiącach.
Zalecenia obserwacji i/lub dalszej diagnostyki
100% pacjentów otrzymało zalecenia obserwacji zmian i/lub dalszej ich diagnostyki.
Skierowania wydano do:
- periodontologa – 12 osób co stanowi 92 %
- chirurga stomatologicznego – 3 osoby, co stanowi 23% (grupa ta otrzymała równocześnie skierowanie do peridontologa)
- onkologa 1 co stanowi 7,69%
Historie trzech pacjentek – do przemyślenia
Pani (45lat)
Jaki wpływ ma nikotyna oraz alkohol na stan jamy ustnej, dowiedziała się na badaniach jedna z pacjentek. Od wielu lat pali powyżej 10 papierosów dziennie. Pije alkohol 2-3 razy w tygodniu. Rozmawiałyśmy o wpływie nikotyny na stan jamy ustnej, zgodnie, ze standardami tzw. minimalnej interwencji antynikotynowej (MIA). Poinformowałam panią, że nikotyna to jeden z najbardziej kancerogennych czynników raka jamy ustnej. Podjęłyśmy dyskusję o możliwości zaplanowania i rozpoczęcia terapii antynikotynowej. Pani nie wykazywała zainteresowania zmianą swojego trybu życia.
Po wykonaniu badań jednak nastawienie Pani, do poruszanego tematu, diametralnie się zmieniło. Zdiagnozowano stan zapalny dziąseł, oraz grzybicę języka, które są częstą przypadłością palaczy. Po badaniu lampą Microlux, uwidoczniła się zmiana koloru czerwonego (erytroplakia) na błonie śluzowej wargi górnej, w postaci niebolesnej płaskiej czerwonej kropki. Pacjentka została poinformowana, że jest to bardzo poważna zmiana wymagająca natychmiastowej dalszej diagnostyki. Z takiej małej niewinnie wyglądającej zmiany, może rozwinąć się rak jamy ustnej, czyli nowotwór złośliwy najczęściej w postaci raka płaskonabłonkowego. Uwrażliwiłam pacjentkę, że czas reakcji po zdiagnozowaniu takiej zmiany powinien być jak najkrótszy. Szybko podjęte kroki diagnostyczne i lecznicze, mogą nie dopuścić do przerzutów do węzłów chłonnych. Oznacza to dla pacjentki szybkie wyzdrowienie. Podobnie jak inni pacjenci, wszystkie niezbędne adresy wraz z telefonami otrzymała pacjentka wraz ze skierowaniem do specjalisty periodontologii. Od niej teraz zależy, czy wykorzysta swoją szansę na życie. Myślę, że tak, ponieważ była uczestnikiem tej profilaktycznej akcji, znaczy jest odpowiedzialna.
Pani (74 lata)
Wzruszającą historia o tym jak wdzięczni synowie opiekują się swoją mamą. Od lat dbają, aby mama była szybko diagnozowana pod kątem szybkiego wykrywania pierwszych objawów raka. Wyszukują dla niej wszystkie akcje profilaktyczne, również osobiście zawożą. Nie dzieje się tak bez przyczyny. W ich rodzinie walkę z rakiem przegrała babcia. Brat mamy – wujek, dzięki udziałowi w akcji profilaktycznej, wczesnego wykrywania raka płuc, został szybko zdiagnozowany, co wpłynęło na to, że z chorobą nowotworową wygrał. Świadomość tej rodziny może być przykładem na zasadność takich Akcji. Miłość jaką darzą synowie swoją mamę jest budująca. Pani oprócz zmiany produktów do higieny jamy ustnej oraz rutynowej kontroli u periodontologa, nie ma poważniejszych zaleceń. Gratuluję całej rodzinie.
Pani (54 lata)
Jedna osoba, która został skierowana w trybie natychmiastowym do Poradni Onkologicznej. W wywiadzie nie podawała obciążenia chorobami genetycznymi, ani zakażeń wirusem HPV. Od 16 lat nie paląca papierosów, jednak w przeszłości nadużywająca papierosów znacznie. Pani nigdy nie piła alkoholu w ilościach częstszych niż raz na jakiś czas (nie częściej niż raz na parę tygodni). Pani dwa lata temu wykonała USG węzłów chłonnych, ponieważ wyczuwała powiększenie jednego z nich w okolicy tarczycy. Była zaniepokojona, ponieważ od tamtej pory nikt nie podjął się dalszej diagnostyki, mimo dokumentacji jaką posiadała i którą udostępniła mi do wglądu. Ze względu na to, że badanie zewnątrzustne ma ograniczone wskazania i możliwości, wystawiłam skierowanie do onkologa, na dalsze badania pacjentki. W jamie ustnej natomiast wstępnie zdiagnozowano następujące zmiany:
- wynicjowane gruczoły łojowe na wardze dolnej
- liszaj płaski
- grzybica języka
- zmianę z grupy erytroplakii
W związku z powyższym, pacjentka otrzymała skierowanie na cito również do periodontologa. Specjalista ten, wykona detaliczne badania, w tym biopsję. Poinformowałam Panią jak należy utrzymywać dobrą higienę jamy ustnej, oraz które preparaty należy stosować, do chemicznej redukcji ilości drobnoustrojów na języku i w całej jamie ustnej. Jest to kolejny przykład, jak ważne są takie badania i jak mądrzy są ludzie biorący w nich udział.
Pozostali pacjenci
Badani pacjenci mieli jednocześnie zdiagnozowane powyżej dwóch zmian na wargach i/lub w jamie ustnej. Fakt ten jest niepokojący, ponieważ, najczęściej zmiany znacznie różniły się od siebie i wymagały odmiennego sposobu leczenia.
Zdiagnozowano:
- owrzodzenia o charakterze urazowym (najczęściej przygryzienia wargi, policzków)
- kandydoza, czyli grzybica języka (dgn. Candidiasis)
- język geograficzny (dgn. lingua geographica, glassitis exfoliativa marginalis)
- język czarny włochaty (dgn. lingua nigra, villosa)
- liszaj płaski błony śluzowej policzka (dgn. lichen planus)
- podejrzenie leukoplaki
- linię białą obustronnie występującą na policzkach (dgn. linea alba)
- czerwoną zmianę tzw. erytroplakię
- znamiona barwnikowe (dgn. naevi pigmentisi), znamiona naczyniowe (dgn. naevus flammeus).
- zapalenie kątowe warg (dgn. cheilitis angularis)
- ropień przyzębny nad górnym bocznym siekaczem, na którym była korona protetyczna
- podejrzenie tłuszczaków
- wyrośla kostne (egzostozy) na bezzębnym wyrostku zębodołowym
- recesje dziąsłowe
- mechaniczne pogrubienia błony śłuzowej wargi jako skutek uboczny drażnienia elementami aparatu stałego naklejonego na zęby
- stan zapalny dziąseł (dgn. Gingivitis)
- stan zapalny przyzębia (dgn. Periodontitis)
Nie wymagające leczenia, lecz obserwacji to:
- wynicowane gruczoły łojowe do błony śluzowej wargi oraz policzka
Jeszcze raz wielkie ukłony i podziękowania dla wszystkich biorących udział w tej akcji profilaktycznej. Wiele dobrego można zdziałać dzięki grupie ludzi chcących nieść pomoc,
oraz ludziom, którzy z tej pomocy korzystają.
dr n. med. lek. dent. Agnieszka Czechumska
Skąd pomysł na przygotowanie takiej Akcji?
Na Targach Stomatologicznych “Warsaw Dental Medica Show” we wrześniu 2021 roku, poznałam osobiście Prezes Fundacji “Z uśmiechem przez życie” panią Małgorzatę Nowak-Niedźwiedzką. Od paru miesięcy znałyśmy się jedynie z naszych publikacji w Internecie. Wiedziałyśmy, że obie będziemy na Targach i byłoby miło nareszcie się poznać. Tak też się stało. Nie mogłyśmy przestać rozmawiać o rozwoju technologii w stomatologii w zakresie coraz to bardziej precyzyjnych narzędzi endodontycznych, ale również o fundamentach zawodu lekarza jakimi jest chęć pomocy, leczenia i edukacji z zakresu zdrowia i choroby.
Na wspomnianych Targach, poznałam również panią Aleksandrę Bródkę z firmy Dentsply Sirona. Zawiązała się między nami dyskusja, nad alternatywnym zastosowaniem najnowocześniejszych skanerów stomatologicznych. Tak narodził się w mojej głowie pomysł sprawdzenia, czy rutynowe wykonywanie skanów jamy ustnej, może uratować życie pacjenta? Na odpowiedź nie czekałam długo. Obserwacje mogłam już dokonać w niecałe trzy miesiące później, podczas prowadzenia opisywanej tu Akcji. Z mojego doświadczenia wynika, że podczas skanowania jamy ustnej można jednocześnie wykonać przesiewowe badanie jamy ustnej, pod katem szybkiego znalezienia zmian przednowotworowych. Dysponując skanerem z wbudowaną kamerą, można łatwo wykonać dokumentację fotograficzną lub filmową dostrzeżonej zmiany. Zalecenie przyjścia na kontrolę za dwa tygodnie, umożliwi powtórzenie badań. Porównanie badań np. w oprogramowaniu OraCheck, bezpośrednio wpłynąć może na podjęcie bardzo ważnej decyzji. Czy obserwowana zmiana ma znamiona niepokojące i należy niezwłocznie skierować pacjenta na biopsję? Sprawdziłam – takie działanie można wprowadzić w praktykę.
Dygresje autorki
Wykorzystanie nowoczesnych technologii do diagnostyki i leczenia, w każdy sposób, w tym tak nie oczywisty, to moja pasja. Cieszę się, że mogłam pomóc pacjentom i pokazać, innym lekarzom, że takie akcje przynoszą dla każdego tylko korzyści.
Warto sobie uzmysłowić, że skanery to nie jest pieśń przyszłości, to jest narzędzie, które na stałe zagości w gabinetach stomatologicznych, bo u nowoczesnych ortodontów już jest. Oni używają go w cyfrowej ortodoncji, do diagnostyki i analizy postępów leczenia np. przezroczystymi nakładkami prostującymi na zęby.
Czy jesteś zaskoczony, że skaner może pomóc uratować życie pacjenta?
A Ty co myślisz o akcjach profilaktycznych?
Zapraszam do kontaktu i zadawania pytań.
2 komentarze
Witam,czy moglabym umówić się na taką wizytę by sprawdzić co dzieje się w mojej jamie ustnej,a na pewno coś się dzieje niestety.
Witam, najważniejsze to umówić się na wizytę do dentysty albo od razu do specjalisty od m.in. błony śluzowej i przyzębia czyli do periodontologa. Każdy z tych lekarzy jest w stanie powiedzieć Pani, czy zmiana wymaga pilnej dalszej konsultacji. Dodatkowo na mapie fundacji „Z uśmiechem przez życie” jest lista wyjątkowych gabinetów w których pracują lekarze którzy przynajmniej raz brali udział w opisanej tu podobnej Akcji. Mam nadzieję, że szybko otrzyma Pani odpowiedź na pytanie co zauważyła Pani w swojej jamie ustnej. Bardzo dziękuję za kontakt, gdyż są pacjenci którzy bardzo się krępują tych tematów. Jest Pani pięknym przykładem, że małymi kroczkami można szukać informacji i podejmować dobre decyzje.