Po co dentyście „zębówka” – małe zdjęcie RTG?

Po co dentyście do leczenia kanałowego potrzebna jest „zębówka” czyli małe zdjęcie RTG zęba?

Leczenie endodontyczne zęba potocznie nazywane jest przez pacjentów po prostu leczeniem kanałowym. Wynika to zapewne z faktu, że dentysta na wizycie często mówi „teraz wyjmę nerwy z kanałów”,  czyli miazgę z komory zęba i kanałów korzeniowych. Skoro dentysta tak świetnie zna się na leczeniu zębów, to po co proszeni jesteśmy o wykonanie zdjęć RTG zęba, przed leczeniem kanałowym?

Dlaczego zęby trzeba leczyć kanałowo czyli endodontycznie?

Gdy boli nas ząb, lub gdy ząb nie reaguje na żadne bodźce, oznacza to najpewniej, że toczy się w nim stan zapalny, lub po prostu jest martwy. Obie te sytuacje są bardzo groźne, gdyż nie leczone mogą doprowadzić do powikłań.

Powikłania miejscowe

• obrzęk w okolicy głowy i/lub szyi
• asymetria twarzy
• wysięk ropny z zęba lub z kieszonki dziąsłowej (przestrzeni wokół zęba)
• powiększenie regionalnych węzłów chłonnych
• pęknięcie zęba
• obecność przetok (wysięk ropny wydostaje się przez błonę śluzową w jamie ustnej lub przez skórę w okolicy szczęki czy żuchwy)

Powikłania ogólne

• stan zapalny oka
• ropień mózgu

Jak wygląda diagnostyka zęba u endodonty, czyli dentysty leczącego endodontycznie zęby?

• Dentysta zanim podejmie jakiekolwiek leczenie, najpierw zbierze od nas wywiad ogólnomedyczny, oraz historie naszego leczenia stomatologicznego.
• Następnie porozmawia o naszych dolegliwościach: ile trwają, jakiej są intensywności, czy pozwalają spać w nocy, czy jednak pacjent musiał przyjmować leki przeciwbólowe?
• Dopiero po poznaniu naszego zdrowia i historii leczenia stomatologicznego, lekarz rozpoczyna dokładne badanie jamy ustnej i zęba który jest dla nas największym problemem.
• Lekarz w trakcie badania ocenia w jakiej kondycji jest ząb. Bada czy ząb jest żywy. Sprawdza reakcje na np. ciepło, zimno, opuk.
• Zaleca się, by pacjent co parę lat, wykonywał zdjęcie panoramiczne wszystkich zębów tzw. zdjęcie przesiewowe.
• Natomiast dentysta do leczenia kanałowego potrzebuje informacji, które pochodzą z małego zdjęcia RTG tzw. „zębówki”. W tzw. trudnych sytuacjach lekarz może zlecić badanie CBCT.

Coraz więcej dentystów leczy zęby pod mikroskopem, który zwiększa bezpieczeństwo i precyzję pracy.

 Po co dentyście „zębówka” czyli małe zdjęcie RTG zęba?

Małe zdjęcie RTG, za czasów gdy nie było wielkich i drogich maszyn do robienia zdjęć panoramicznych, czy cefalometrycznych lub CBCT, uznawane było za złoty standard diagnostyki uzupełniającej informacje uzyskane podczas rozmowy i badania.

Obecnie „zębówka” nadal pozostaje na bardzo wysoko cenionej pozycji wśród dentystów, jeśli chodzi o badania zarówno podstawowe, jak i dodatkowe, przy podejmowaniu się leczenia kanałowego.

Małe zdjęcie RTG zęba pokazuje stan:

• ogólny zęba (ilość i jakość tkanek zęba, kształt, położenie w kości)
•  ogólny przyzębia (procesy fizjologiczne lub patologiczne tkanek podtrzymujących ząb)
•  patologiczny w zębie (np. zwapnienia jam zęba tzw. kamienie miazgi, resorpcja zęba czyli zanikanie pewnej części zęba)
•  poprzedniego leczenia kanałowego lub założonej korony protetycznej (jeśli wcześniej było to wykonane na problemowym zębie)
•  patologiczny wokół zęba (np. zapalenie stanek przyzębia, torbiel, procesy nowotworzenia)
• anomalie w kształcie zęba (np. zakrzywiony korzeń, dodatkowe kanały)

Zdjęcie zębowe RTG potrzebne jest by bardzo świadomie podjąć decyzję np. o ponownym leczeniu zęba lub jego usunięciu.

Czy można wykonać leczenie kanałowe bez  zdjęcia RTG?

Według zaleceń, w tym wytycznych Polskiego Towarzystwa Endodontycznego diagnostyczne zdjęcie radiologiczne powinno być ocenione przed rozpoczęciem leczenia zęba.

By zdjęcie było wartościowe, powinno uwidocznić przynajmniej cały korzeń czy korzenie zęba oraz minimalnie 2-3 mm okolicy okołowierzchołkowej.

Na podstawie tego zdjęcia, lekarz jest w stanie przygotować się i poinformować pacjenta o  sposobie leczenia oraz ewentualnych trudnościach, jakie mogą wystąpić.

W skrajnej sytuacji lekarz widząc RTG zęba informuje, że ząb nie powinien być już leczony. Ponieważ jego stan nie rokuje na wyleczenie, czy wygojenie (np. złamany korzeń, bardzo duży stan zapalny przy korzeniu) .

Dygresja autorki

Korzyści z wykonanego małego zdjęcia zębowego RTG są nieocenione. Jest to badanie bardzo szybkie i niebolesne. Od  analizy tego zdjęcia może zależeć, czy leczenie endodontyczne ma sens. Czy wręcz nie powinno się go wykonywać, aby nie ponosić niepotrzebnych kosztów i nie przysparzać sobie bólu.  Nie wszyscy wiemy, że zdjęcia te obecnie wykonuje się metodą cyfrową. Dawka użytego promieniowania jest tak mała, że nie powinna  wywoływać u nas obaw nadmiernego napromieniowania.

Jeżeli  w tej kwestii nasunęły się Państwu pytania, piszcie chętnie odpowiem.

dr Agnieszka Czechumska