Czy ząb może mieć ubytki tkanek, których źródłem nie jest choroba próchnicowa? Odpowiedz brzmi: tak.
U osób w starszym wieku, najczęściej oprócz próchnicy w zębach i wokół wypełnień, występują również mniejsze lub większe nadżerki szkliwa, starcia szkliwa i zębiny, czy też złamania zębów.
W tym artykule dowiesz się, czym charakteryzuje się fizjologiczne i patologiczne starcie zębów i jak się je leczy?
Warto wiedzieć
Rodzaje starcia zębów
Starcie zębów, powstaje pod wpływem działania zewnętrznych czynników mechanicznych.
Wyróżniamy fizjologiczne i patologiczne starcie. Obojętnie jaka jest przyczyna starcia zębów, zawsze należy skorzystać z badania stomatologicznego i oceny zaawansowania procesu. Część starć wymaga natychmiastowego wypełnienia, czy rekonstrukcji nawet protetycznej. Części można pozostawić do obserwowania. Pacjent nie jest w stanie ocenić, stopnia zaawansowania zmian. Przeoczenie punktu granicznego, może doprowadzić do utraty żywotności zęba, złamania zęba czy nawet utraty zęba.
Fizjologiczne starcie zębów występuje jako następstwo normalnego używania zębów. W miarę upływu lat, szkliwo ulega wycieraniu pod wpływem sił żucia. Starcia te najczęściej występują na powierzchni żującej zębów bocznych, czy brzegach siecznych zębów przednich, oraz powierzchni styku miedzy zębami. Wielkość tego starcia zależy od pierwotnej twardości tkanek twardych zęba.
Patologiczne starcie zębów występuje pod wpływem wielu czynników zewnętrznych tj.:
- Konsystencji i rodzaju spożywania pokarmu
- Intensywności żucia
- Ilości brakujących zębów
- Zgrzytania zębami
- Nieprawidłowych nawyków np. obgryzanie paznokci
- Wad zgryzu np. nacisk jednego zęba na drugi
- Zawodowe np. muzycy korzystający z ustników
Kształt startych zębów
W zależności od czynnika sprawczego, zęby zaczynają być starte w różne kształty, a głębokość uszkodzenia szkliwa i zębiny także jest różna. Starte zęby najczęściej stają się niższe, a kształty ich mogą być zarówno regularne jak i nieregularne.
Fizjologiczne starcie zębów charakteryzuje się u wszystkich pacjentów podobnym obrazem klinicznym. Natomiast patologiczne starcie można sobie wyobrazić w odniesieniu do konkretnego przykładu np.:
- krawcowa będzie miała, jeden czy dwa górne siekacze lekko połamane i starte, na skutek ciągłego zaciskania igieł czy szpilek w zębach,
- pacjenci lubiący gryźć orzechy, starte będą mieć boczne zęby, po jednej stronie którą preferują do żucia itd.
Leczenie starcia zębów
Leczenie startych zębów zależy, od ilości utraconych tkanek zęba.
Jeśli ubytki szkliwa są niewielkie, wystarczy wyeliminować złe nawyki, czynniki, oraz wzmacniać szkliwo poprzez zastosowanie profesjonalnych preparatów do pielęgnacji zębów.
Jeśli takie ubytki są nadwrażliwe, to interwencja dentysty będzie wskazana.
Średnie i większe ubytki kształtu jednego zęba, należy bezwzględnie uzupełnić. Zastosować wypełnienia światłoutwardzalne, czyli twarde. Można także założyć koronę na ząb, który nie rokuje utrzymania długoletniego „plomby”.
Średnie i większe ubytki kształtu większej ilości zębów, może doprowadzić do tzw. obniżonej wysokości zwarcia. Dla pacjenta oznacza to, że ma „za krótkich wiele zębów”. Dla dentysty oznacza to, że trzeba odtworzyć kształt i wielkość zębów żeby starcie dalej nie postępowało a żucie nie było utrudnione. Wykonuje się w takim przypadku podwyższenie wysokości zębów (zwarcia) z wykorzystaniem twardych materiałów np. plomb lub znacznie lepszym i bardziej trwałym pomysłem jest rekonstrukcja protetyczna (korony, mosty). Warto skorzystać z konsultacji u protetyka.
Jeśli problem tkwi w brakach zębowych i zbytnim obciążeniu pozostałych zębów, to najważniejszym będzie uzupełnienie brakującego zęba implantem, mostem, czy protezą. Jak uzupełnić brak jednego zęba opisałam już w artykule na blogu. Pozostałe zęby natomiast należy podwyższyć jedną z opisanych powyżej metod.
Jeśli źródłem ścierania się zębów jest wada zgryzu, to skupić się należy na jej zdiagnozowaniu i wyleczeniu. Dopiero wówczas będzie można podejmować kolejne decyzje, co do odtworzenia pierwotnego kształtu zębów.
UWAGA. Starcie zębów fizjologiczne następuje u każdego przez całe życie. Starcie patologiczne również nie zna pojęcia „wieku”. Jeśli występują opisane w artykule przyczyny, obecność startych zębów mogą dostrzec nawet osoby młode oraz dorośli. Jeśli w miarę regularnie korzysta się z wizyt kontrolnych, dentysta na pewno w porę zauważy problem i zasugeruje jego rozwiązanie (profilaktykę, leczenie).
Dygresje autorki
Dbanie o zęby w każdym wieku jest konieczne. Po wielu latach ich użytkowania, na zębach mogą być widoczne oznaki upływającego czasu.
Zadbajmy o naszych rodziców i dziadków, aby systematycznie kontrolowali stan swojego zdrowia, oraz uzębienia. Z moich obserwacji wynika, że seniorzy nie zwracają uwagi na kondycję swoich dziąseł i zębów. Czują się skrępowani, jeśli nie potrafią znaleźć, a następnie zarezerwować wizyty u dentysty z kontraktem NFZ. Często nawet nie biorą, pod uwagę pójścia do stomatologa prywatnie. Jeśli nas stać zarówno czasowo jak i finansowo, postarajmy się podwyższyć komfort życia naszych rodziców i dziadków, chociażby poprzez zawiezienie ich do dentysty, i współfinansowanie potrzebnego leczenia.
Cudownie by było, gdyby seniorzy nie mieli spadającej z zębów starej, już dawno niepasującej protezy. Nie mieli połamanych i niewyleczonych zębów. Byli by zdrowsi, szczęśliwsi oraz częściej uśmiechnięci.
Czego moim i waszym rodzicom, dziadkom życzę. Jeżeli nasunęły się Wam jakieś pytania piszcie, chętnie odpowiem.
Dr Agnieszka Czechumska
