APARAT STAŁY – Co można jeść w aparacie?

Sukces leczenia aparatem stałym, zależy od przestrzegania zaleceń lekarskich, które dla każdego pacjenta formułowane są indywidulanie. Wybiórcza dieta, natomiast dotyczyć powinna każdego, komu zależy by zamki nie odpadały, a na zębach wokół zamków nie powstała próchnica. W artykule umieszczone są informacje o zalecanych i niewskazanych produktach żywieniowych, podczas terapii aparatem stałym naklejanym na zęby.

Co to jest aparat stały na zęby?

Założenie aparatu stałego na zęby, oznacza naklejenie na zęby zamki ortodontyczne.

Zamki mogą być wykonane:

• ze stopu metalu
• ceramiczne
• szklane
• złote

By zęby się przesuwały, zakładane są do zamków druty, wykonane z różnych materiałów. Drut przytwierdza się do zamku gumką, czyli ligaturą (metalową lub z tworzywa sztucznego). Istnieją zamki tzw. samoligaturujące, które posiadają mechanizm małych zatrzasków, utrzymujących drut w zamkach bez dowiązywania go ligaturą.

Obojętnie jaki system zamków, drutów, i jaki sposób utrzymania się drutu w zamkach został u Państwa zastosowany, leczenie to, nazywa się leczeniem ortodontycznym aparatem stałym.

Jakie są zasady jedzenia w aparacie stałym na zęby?

Nawyki żywieniowe na czas leczenia aparatem stałym, muszą ulec zmianie. Niestety zamki i druty, to miejsca do których przyczepić się może pożywienie. Są to miejsca bardzo trudne do doczyszczenia w warunkach domowych. By mieć jak najmniej problemów, zarówno z „oblepionymi” zamkami, jak i „odpadającymi” zamkami, ortodonci podzielili pożywienie na dwie grupy:

Pierwsza grupa to pożywienie tzw. bezpieczne dla zamków.

Do tej grupy należy jedzenie i picie dozwolone do spożywania podczas terapii aparatem stałym. Jest to jedzenie miękkie i nie oblepiające zębów i zamków. Jedzenie to łatwo wyczyścić albo wypłukać spod zamków.

Druga grupa to pożywienie tzw. niezalecane dla posiadaczy naklejonych zamków na zęby.

Do tej grupy należy jedzenie i picie, których spożywanie doprowadzić może do dużych problemów, w późniejszym doczyszczeniu zębów i zamków. Tu należą też twarde pokarmy, których odgryzanie może oderwać mechanicznie zamek. W tej grupie są również produkty o skrajnym pH, zarówno kwaśnym jak i zasadowym. Skrajne pH, może wpłynąć na zmniejszenie działania kleju, którym przyklejony jest zamek do zęba, co skutkować może jego odpadnięciem. W tej grupie produktów, są również produkty barwiące zarówno zęby jak i ligaturki, czyli gumki do przytrzymywania drutu w zamku.

Jakich produktów powinno się unikać podczas leczenia aparatem stałym?

Produkty nie wskazane:

• włókniste
• lepkie i ciągnące się (toffi, cukierki „krówki”)
• twarde (orzechy, landrynki)
• chrupkie i kruszące się (chipsy)
• barwiące (wino, czerwone buraki, jagody)
• o skrajnym pH (duża ilość soków z cytrusów, duża ilość świeżych owoców)
• oraz gumy do żucia

Uwaga.

Jeśli piją państwo soki owocowe, lub jedzą dużą ilość świeżych owoców, zaleca się, by następnie przepłukać jamę ustną wodą. Zmieni to pH, oraz rozcieńczy cukry pozostawione na błonie śluzowej całej jamy ustnej. Zmniejszy to możliwość, niekorzystnego wpływu pH i cukrów na szkliwo. Pomoże to uchronić zęby, przed zarówno erozją, jak i szybkim rozwojem próchnicy.

Zachęcam również do noszenia ze sobą sztućców, by zawsze i wszędzie móc pokroić produkty, które swoją wielkością, lub konsystencją nie są wskazane do spożycia.

Jakie produkty można jeść podczas leczenia aparatem stałym?

Produkty zalecane:

• miękkie warzywa i owoce
• wszelkie dania płynne/półpłynne czy o drobnej strukturze
• produkty i napoje jasne by nie zabarwiały zębów, zamków czy ligaturek z tzw. BIAŁEJ DIETY

Produkty twarde kroimy przed ich jedzeniem. Należy jeść  kanapki bez skórki i produkty krojone w mniejsze kawałki. Po to by zminimalizować odgryzanie przednimi zębami, na których przyklejone są zamki, oraz rozgryzanie bocznymi zębami, gdzie też przyklejone są zamki.

Dygresje autorki

By cieszyć się pięknym i zdrowym uśmiechem, należy przestrzegać wszystkich zaleceń lekarskich. Tych o diecie także. Banał? Niestety, wielu pacjentów albo nie zdaje sobie z tego sprawy, albo po prostu bagatelizuje te zalecenia.  Proszę pamiętać, próchnicę leczy się najczęściej poprzez wiercenie w zębie, czyli nieodwracalnie ingeruje się w strukturę zęba.  Jeśli natomiast odpadnie zamek to można go np. połknąć. Jeśli nie ma zamka na zębie, to leczenie nie postępuje. Czy o to chodzi pacjentom? Nie sądzę. Zachęcam do przestrzegania diety dedykowanej dla użytkowników aparatów stałych.