Paradontoza rozwija się fazami, których objawy znacznie się różnią. Rozpoczyna się mniejszym lub większym krwawieniem dziąseł samoistnym, lub pod wpływem bodźców mechanicznych np. podczas mycia zębów. Następnie stan zapalny dziąseł przechodzi u niektórych pacjentów w większy stan zapalny przyzębia (ang. periodontitis), czyli paradontozę. Zaawansowana paradontoza związana jest z destrukcją kości wyrostka zębodołowego przy jedynym zębie, lub wielu zębach. Może wystąpić zmiana wyglądu dziąseł, recesja dziąseł, przykry zapach z ust, ruchomość zębów. Bardzo zaawansowana paradontoza może zakończyć się samoistnym wypadnięciem zęba/zębów, lub potrzebą usunięcia ich przez dentystę. W związku z powyższym ważne, aby jak najszybciej rozpoznać chorobę przyzębia i zminimalizować możliwe negatywne konsekwencje. O najczęściej spotykanych objawach paradontozy dowiesz się z artykułu.
Warto wiedzieć
Jakie są wczesne objawy paradontozy?
Paradontoza zaczyna się najczęściej od stanu zapalnego dziąseł (ang. gingivitis). Bakterie w jamie ustnej (u każdego pacjenta inna ilość), mogą w sprzyjających warunkach (np. osłabienie organizmu, występowanie czynników ryzyka paradontozy) u niektórych pacjentów doprowadzić do rozwoju paradontozy.
Wczesnymi objawami paradontozy mogą być m.in.:
- zaczerwienione dziąsła
- obrzęknięte dziąsła
- zmienione w kształcie dziąsła
- krew pojawiająca się w czasie szczotkowania z dziąseł
- krwawienie z dziąseł samoistne lub prowokowane np. podczas jedzenia
- owrzodzenia dziąsła
- odsłonięcie szyjek zębowych tzw. recesje dziąseł
- wydłużanie się koron zębowych, potocznie „obniżanie się dziąsła”
- nadwrażliwość zębów
- nieprzyjemny zapach z ust
Dentysta widząc na wizycie kontrolnej, któreś z opisanych objawów wykona szereg badań diagnostycznych. Rutynowym postępowaniem jest wykonanie zdjęcia RTG panoramicznego lub małego zębowego. Początek paradontozy można dostrzec na zdjęciach RTG. Lekarz zobaczy zmniejszającą się ilość kości na wysokość, uogólnioną lub przy konkretnym zębie. Te pierwsze badania wraz z zaleconym prześwietleniem RTG pozwolą lekarzowi zaproponować wstępny plan leczenia.
Pamiętaj.
Im szybciej podejmiesz leczenie wczesnych objawów paradontozy, tym konsekwencje tej choroby będą mniejsze zarówno w jamie ustnej, jak i w całym organizmie.
Jakie są zaawansowane objawy paradontozy?
Ruchomość zębów i ich przemieszczenia, to objawy zaawansowanej paradontozy. Aby do tego doszło potrzeba czasu. U jednego pacjenta paradontoza postępuje „podstępnie” długimi latami. Jest też grupa pacjentów, u których zaawansowane objawy paradontozy powstają w relatywnie krótkim czasie.
Zaawansowanymi objawami paradontozy są m.in.:
- krwawienie z dziąseł
- zmieniony kształt dziąseł
- występowanie ropy przy zębie/ w dziąśle
- ból zębów/ dziąseł
- nieprzyjemny zapach z jamy ustnej (foetor ex ore)
- ruchliwość zębów
- przemieszczenia zębów
- nachylenie się zęba
- wydłużenie się zęba
- samoistna utrata zębów
Rezultatów zaawansowanej paradontozy nie można naturalnie cofnąć domowymi sposobami. Lekarz może wyleczyć stan zapalny dziąseł lub przyzębia, lecz utracona kość nie zregeneruje się sama.
Dlatego, im szybciej będziesz zdiagnozowany przez dentystę lub periodontologa, tym leczenie będzie mniej inwazyjne, rokowanie lepsze, a utrata zębów i własnych tkanek mniejsza.
Jakie są nietypowe objawy paradontozy?
U części pacjentów mogą wystąpić nietypowe objawy paradontozy.
U młodych dorosłych w wieku między 20 a 30 rokiem życia mogą rozwinąć się „agresywne” postacie chorób przyzębia. Oznacza to, że stan zapalny tkanek dziąsła i przyzębia dotyka licznych zębów. Zanik i utrata kości wyrostka zębodołowego może być szybki. W krótkim czasie może dojść do ruchomości zębów. Czynnikami przyspieszającymi tą chorobę są np. stres podczas okresu egzaminów na studiach czy w pracy. Niehigieniczny tryb życia, używki.
Nietypowym objawem periodontitis dla pacjenta jest pokazanie mu na zdjęciu RTG, że między korzeniami niektórych zębów występuje przestrzeń. Przestrzeń taka nazywa się furkacją. Niestety, gdy pod zębem brakuje kości, to w tym miejscu szybciej powstają ropnie, ostre stany zapalne. One powodują ból. Można je zdiagnozować w gabinecie stomatologicznym łącząc badanie na fotelu z analizą zdjęć RTG.
Pacjent, który pali papierosów przez długi czas może nie dostrzec objawów paradontozy. U palaczy dziąsła mało krwawią, lub wręcz nie krwawią. Nieprzyjemnego zapachu z ust się nie czuje, ponieważ przykrywa go zapach dymu tytoniowego. Dziąsła często nie są rozpulchnione i nie są czerwone. U palaczy ból dziąseł może nie występować lub w niskim zakresie. Dlatego tak ważne są wizyty kontrolne u dentysty, jeśli pali się papierosy.
Czy dzieci mogą mieć periodontitis?
Tak, u dzieci mogą rozwijać się choroby dziąseł i przyzębia. Nawet u dzieci w wieku przedszkolnym z zębami mlecznymi może powstać ciężka postać choroby. Jest to jeden z powodów, dlaczego tak ważne są wizyty kontrolne u dentysty dziecięcego nawet co 3-4 miesiące.
Zdrowe dzieci wraz z początkiem okresu dojrzewania, w szczególności około 13 roku życia, mogą bez objawów stanu zapalnego dziąsła chorować na choroby przyzębia. U tej grupy pacjentów schorzenie dotyka tkanki wokół np. pierwszego zęba trzonowego (szóstki) i/lub siekaczy. U nich czynniki genetyczne mają największy wpływ. Częściej chorują dziewczynki. Ważne aby pamiętać o badaniach radiologicznych przesiewowych u swoich dzieci.
Bibliografia
- http://perio.org.pl/ Polskie Towarzystwo Periodontologiczne
- https://www.efp.org/
- „Praktyczna periodontologia kliniczna” pod red. Jańczuka
- The prevalence and severity of periodontitis in a Polish cross-sectional gerodontological study. B. Głowacka, D. Chrzęszczyk, T.P. Konopka, J Stoma 2019; 72, 5: 193-201
- Prevalence of periodontitis in dentate people between 2011 and 2020: A systematic review and meta-analysis of epidemiological studies. D. Trindade, R. Carvalho, V. Machado, L. Chambrone, J. J. Mendes, J. Botelho, J Clin Periodontol, 2023 May;50(5):604-626.
- Economist report shows prevalence of periodontitis unchanged over 20 years – European Federation of Periodontology (efp.org)
Artykuł ma charakter informacyjno-edukacyjny z zakresu stomatologii. Artykuł nie jest substytutem diagnozy i leczenia paradontozy (chorób przyzębia). W artykule nie opisane są wszystkie objawy i zalecenia. Paradontoza u każdego człowieka przebiega odmiennie, dlatego sposób i czas leczenia lub rezultaty leczenia mogą znacznie się różnić u każdego pacjenta. Pełen zakres informacji na temat swojego zdrowia i rekomendowanych metod leczenia swoich chorób uzyskasz jedynie bezpośrednio u lekarza Cię diagnozującego i prowadzącego Twoje leczenie.
